Έχεις παρατηρήσει ποτέ ότι μετά από ένα ποτήρι κρασί ή ένα κοκτέιλ, εσύ ή ο σύντροφός σου γίνεστε πιο ομιλητικοί, πιο τρυφεροί ή πιο ανοιχτοί συναισθηματικά; Μπορεί να μοιάζει σαν να έπεσε ένας τοίχος, σαν όλα να γίνονται πιο εύκολα και πιο κοντά στην καρδιά. Και μετά, την επόμενη μέρα, όλα φαίνεται να έχουν εξαφανιστεί.
Αυτό δεν είναι τυχαίο. Το αλκοόλ μπορεί να ξεκλειδώσει προσωρινά συναισθήματα που αισθάνονται μπλοκαρισμένα ή μακριά από την πρόσβαση μας. Ωστόσο, η πραγματική ιστορία δεν αφορά το αλκοόλ καθεαυτό, αλλά αυτό που συμβαίνει βαθύτερα μέσα μας, ιδιαίτερα όταν η παιδική μας ηλικία ήταν συναισθηματικά παραμελημένη.
Η παιδική συναισθηματική παραμέληση συμβαίνει όταν οι συναισθηματικές ανάγκες ενός παιδιού αγνοούνται, δεν αναγνωρίζονται ή δεν αντιμετωπίζονται με ανοιχτότητα. Ακόμη και σε σπίτια που φαίνονται γεμάτο αγάπη από έξω, μπορεί να επικρατεί ένα μήνυμα σαν: «Είσαι υπερβολικά ευαίσθητος», «μην κλαις», ή «όλα θα πάνε καλά». Αυτά διδάσκουν το παιδί να κρύβει τα συναισθήματα του, να μην τα εκφράζει και να τα διαχειρίζεται μόνο του.
Ως ενήλικες, πολλοί από εμάς φαίνεται να είμαστε ανεξάρτητοι και δυνατοί εξωτερικά, ενώ εσωτερικά νιώθουμε αποκομμένοι. Η αγάπη μπορεί να φαίνεται δύσκολη, ακόμη κι όταν την αισθανόμαστε. Η εγγύτητα μπορεί να μοιάζει ξένη ή επικίνδυνη.
Το αλκοόλ, όμως, λειτουργεί σαν ένας προσωρινός «απελευθερωτής» αυτών των συναισθημάτων. Καταστέλλει τις αναστολές και μειώνει τη δραστηριότητα στον προμετωπιαίο φλοιό, την περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει την την αυτοκριτική. Αυτό επιτρέπει σε λέξεις και αγγίγματα να ρέουν πιο ελεύθερα, δημιουργώντας αίσθημα ζεστασιάς και σύνδεσης. Παράλληλα, αυξάνει την ντοπαμίνη και την ωκυτοκίνη — ουσίες που ενισχύουν την αίσθηση πληρότητας, εμπιστοσύνης και οικειότητας. Ακόμη και το νευρικό μας σύστημα που φοβάται τη συναισθηματική εγγύτητα ηρεμεί, δημιουργώντας ένα ψευδές αίσθημα ασφάλειας.
Το αποτέλεσμα είναι μια στιγμιαία εμπειρία συναισθηματικής ελευθερίας. Νιώθουμε πιο τρυφεροί, πιο συνδεδεμένοι, σαν να είμαστε η εκδοχή του εαυτού μας που θα θέλαμε να είμαστε πάντα. Όμως, όπως όλα τα προσωρινά «καλούδια», η επίδραση εξασθενεί γρήγορα.
Και εδώ κρύβεται ο κίνδυνος: αν το αλκοόλ γίνεται ο κύριος τρόπος για να νιώσουμε συναισθηματική εγγύτητα, ο εγκέφαλός μας αρχίζει να συνδέει την αγάπη με το ποτό. Μπορεί να πιστεύουμε ότι μόνο όταν έχουμε πιει μπορούμε να ανοιχτούμε. Έτσι δημιουργείται ένας ήσυχος κύκλος εξάρτησης, όπου η πραγματική εγγύτητα χωρίς αλκοόλ φαίνεται ακόμα πιο δύσκολη.
Η αλήθεια είναι ότι το αλκοόλ δεν δημιουργεί νέα συναισθήματα. Απλώς ξεσκεπάζει αυτά που ήδη υπάρχουν μέσα μας. Η πραγματική θεραπεία και η αληθινή σύνδεση έρχονται όταν μάθουμε να νιώθουμε ασφαλείς και να εκφράζουμε την αγάπη μας χωρίς να χρειάζεται ποτό.
Αυτό μπορεί να γίνει με απλά βήματα: να παρατηρούμε και να τιμούμε τα συναισθήματά μας, να αναγνωρίζουμε τα μοτίβα συμπεριφοράς χωρίς αυτοκατηγορία, να δημιουργούμε μικρές καθημερινές τελετουργίες συναισθηματικής ανοιχτότητας, να επανασυνδεόμαστε με το «εσωτερικό παιδί» που κάποτε έπρεπε να κρύψει τα συναισθήματά του, και να ενισχύουμε φυσικά την ωκυτοκίνη μέσω επαφής, γέλιου και κοινών εμπειριών.
Με υπομονή και φροντίδα, μπορούμε να χτίσουμε μια αγάπη και μια εγγύτητα που δεν εξαφανίζονται την επόμενη μέρα. Μπορούμε να πιστέψουμε ξανά ότι είμαστε ασφαλείς να αγαπάμε και να αγαπιόμαστε.
