Η προσωπικότητα του ανθρώπου έχει συνδεθεί παραδοσιακά με την ανατροφή και το οικογενειακό περιβάλλον, ωστόσο οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη. Μελέτες διδύμων και υιοθεσιών καταδεικνύουν ότι περίπου το μισό ή και περισσότερο της διακύμανσης των βασικών χαρακτηριστικών της προσωπικότητας μπορεί να αποδοθεί σε γενετικούς παράγοντες. Όταν συνυπολογιστούν οι μη κοινοί περιβαλλοντικοί παράγοντες, το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 90%, υπογραμμίζοντας τη σχετικά μικρή επίδραση του κοινού οικογενειακού περιβάλλοντος στην ενήλικη προσωπικότητα.
Η σημασία αυτών των ευρημάτων για την ψυχοθεραπεία είναι καθοριστική. Αν και τα γονίδια δεν καθιστούν τον χαρακτήρα αμετάβλητο, υποδεικνύουν ότι τα ενήλικα χαρακτηριστικά δεν μπορούν να εξηγηθούν αποκλειστικά μέσω των παιδικών εμπειριών. Αδέλφια που μεγαλώνουν στο ίδιο σπίτι συχνά δεν μοιάζουν περισσότερο μεταξύ τους από ό,τι με άτομα εκτός οικογένειας, όταν λαμβάνεται υπόψη η γενετική συγγένεια. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που δεν μοιράζονται μεταξύ των μελών της οικογένειας φαίνεται να επηρεάζουν σημαντικά τη διαμόρφωση της προσωπικότητας και συχνά ενεργοποιούνται πολύ μετά την παιδική ηλικία.
Αυτό δεν υπονοεί ότι η παιδική εμπειρία είναι αδιάφορη, αλλά ότι η ανάπτυξη της προσωπικότητας προκύπτει από την αλληλεπίδραση ανάμεσα στο έμφυτο ταμπεραμέντο και στο περιβάλλον. Πολλές συμπεριφορές που θεωρούσαμε παθολογικές ή αποτέλεσμα δυσλειτουργικής ανατροφής μπορεί να αντανακλούν απλώς ένα πιο απαιτητικό ή επίμονο ταμπεραμέντο, το οποίο προκαλεί εντάσεις ή δυσκολίες στις σχέσεις.
Η ψυχοθεραπεία εξακολουθεί να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο. Η αποτελεσματικότητα της δεν έγκειται στην ανακάλυψη μιας παιδικής αιτίας για κάθε χαρακτηριστικό της προσωπικότητας, αλλά στην ικανότητα να βοηθά τους ανθρώπους να κατανοήσουν και να διαχειριστούν τις σχέσεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές τους στο παρόν. Σύγχρονες ψυχοδυναμικές προσεγγίσεις, όπως η ψυχοθεραπεία εστιασμένη στη μεταφορά ή η διαχείριση προσωπικότητας σε ψυχιατρικό πλαίσιο, ενσωματώνουν τη γνώση για τα έμφυτα χαρακτηριστικά και τους γενετικούς παράγοντες, εστιάζοντας στην τρέχουσα λειτουργία της προσωπικότητας αντί να προσπαθούν να εξαγάγουν απόκρυφες παιδικές αιτίες.
Καταλήγοντας, η προσωπικότητα είναι το αποτέλεσμα μιας σύνθετης αλληλεπίδρασης ανάμεσα στη γενετική προδιάθεση και στα μοναδικά περιβαλλοντικά ερεθίσματα που δεν μοιράζονται οι άνθρωποι μεταξύ τους. Η ψυχοθεραπεία που κατανοεί αυτή την πραγματικότητα προσφέρει ειλικρίνεια και ανθρωπιά, επιτρέποντας στους ανθρώπους να ζήσουν με μεγαλύτερη ευελιξία, αυτογνωσία και συναισθηματική ισορροπία.
