Η κατάθλιψη είναι μια από τις πιο διαδεδομένες ψυχικές παθήσεις στον κόσμο, με πληθώρα γνωστών παραγόντων κινδύνου, από γενετικούς και βιολογικούς έως κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς. Πρόσφατες μελέτες όμως φέρνουν στο φως έναν παράγοντα που μέχρι σήμερα είχε παραμείνει σε μεγάλο βαθμό αθέατος: τη σεξουαλική βία χωρίς συναίνεση.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και πανεπιστημίου στο Βέλγιο ανέλυσαν δεδομένα από μια αντιπροσωπευτική ομάδα 1.298 γυναικών για να εξετάσουν τη σχέση ανάμεσα σε καταναγκαστικό σεξ και μελλοντική κατάθλιψη. Η μελέτη χρησιμοποίησε τον όρο «καταναγκαστικό σεξ» αντί για βιασμό ή σεξουαλική κακοποίηση, προκειμένου να συμπεριλάβει ευρύτερες καταστάσεις όπου η συναίνεση απουσιάζει, αλλά η πράξη δεν περιλαμβάνει άμεση βία.
Τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά: ανεξάρτητα από ηλικία, εθνικότητα, εισόδημα, θρησκεία ή προσωπικό ιστορικό κατάθλιψης ή παιδικής κακοποίησης, οι γυναίκες που ανέφεραν εμπειρίες καταναγκαστικού σεξ είχαν πάνω από διπλάσιο κίνδυνο να εμφανίσουν κατάθλιψη αργότερα στη ζωή τους. Πρόκειται για την πρώτη μελέτη που καταγράφει τόσο ισχυρή σχέση ανάμεσα σε αυτόν τον τύπο τραύματος και την ψυχική υγεία στο μέλλον.
Η καθυστέρηση αναγνώρισης αυτού του παράγοντα έχει διάφορες αιτίες. Η κατάθλιψη έχει τόσους πολλούς παράγοντες κινδύνου που συχνά το καταναγκαστικό σεξ παραβλέπεται. Επιπλέον, πολλές γυναίκες δυσκολεύονται να μιλήσουν γι’ αυτές τις εμπειρίες και δεν συνδέουν πάντα την κατάθλιψη τους με γεγονότα που συνέβησαν χρόνια πριν.
Από την άλλη, η έμφαση στη «θεραπεία με γνώση τραύματος» έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Η αναφορά στις επιπτώσεις του τραύματος αργότερα στη ζωή, οδήγησε πολλούς θεραπευτές να ενσωματώσουν τη διερεύνηση προηγούμενων τραυματικών εμπειριών στην καθημερινή πρακτική τους. Αυτό περιλαμβάνει και ερωτήσεις για καταναγκαστικό σεξ, καθώς οι γυναίκες που έχουν υποστεί τέτοιες εμπειρίες έχουν πάνω από διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν κατάθλιψη συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό γυναικών.
Σύμφωνα με το CDC (Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ), περίπου μία στις πέντε γυναίκες θα βιώσει κάποιο επίπεδο καταναγκαστικού σεξ στη διάρκεια της ζωής της, από στιγμιαία παρενόχληση έως σοβαρές σεξουαλικές επιθέσεις, με μεγαλύτερο κίνδυνο στις νεαρές γυναίκες από τα τέλη της εφηβείας έως τα είκοσι τους χρόνια. Η αυξημένη ευαισθητοποίηση για την ασφάλεια των γυναικών έχουν αυξήσει τις αναφορές περιστατικών, φέρνοντας στο φως ένα σοβαρό πρόβλημα που για χρόνια υποβαθμιζόταν.
Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: κάθε κλινικός επαγγελματίας ψυχικής υγείας πρέπει να διερευνά λεπτομερώς το ιστορικό σεξουαλικού τραύματος των ασθενών του και να θέτει στο επίκεντρο την κατανόηση του καταναγκαστικού σεξ ως παράγοντα κινδύνου για κατάθλιψη. Μόνο έτσι μπορούμε να παρέχουμε ολοκληρωμένη φροντίδα και να υποστηρίξουμε γυναίκες που αντιμετωπίζουν τις συνέπειες αυτών των τραυματικών εμπειριών.
