Στις αρχές Δεκεμβρίου του 2025, η Meta θα εισάγει μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο που συλλέγει και χρησιμοποιεί τα δεδομένα μας: οι προσωπικές συνομιλίες με τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης της εταιρείας, από το Facebook και το Instagram έως το WhatsApp και το Messenger, θα ενσωματώνονται πλέον στα δεδομένα που αξιοποιούνται για προσωποποίηση περιεχομένου και διαφημίσεων. Αυτό που μέχρι τώρα φαινόταν μια ιδιωτική συνομιλία με έναν ψηφιακό βοηθό ή chatbot, μετατρέπεται σε «νόμισμα» που πληρώνουμε με δεδομένα για να χρησιμοποιούμε τις εφαρμογές της Meta.
Η ψυχολογία πίσω από αυτήν την κίνηση είναι απλή αλλά ισχυρή. Οι άνθρωποι τείνουν να συνδέονται συναισθηματικά με τις συνομιλίες, ακόμη και με ένα πρόγραμμα AI. Δίνουμε πληροφορίες, μοιραζόμαστε σκέψεις, αμφιβολίες και ιδέες που δεν θα δημοσιεύαμε ποτέ δημόσια. Η αίσθηση οικειότητας και εμπιστοσύνης καθιστά τις συνομιλίες αυτές χρυσωρυχείο για αλγορίθμους που στοχεύουν στη συμπεριφορά μας, μετατρέποντας ακόμα και τις πιο αθώες ερωτήσεις για μαγειρική, διαχείριση γονεϊκών προβλημάτων ή χόμπι σε δεδομένα που καθορίζουν τι θα δούμε στη ροή μας.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η συλλογή δεδομένων, αλλά ο τρόπος που αυτά μπορούν να διαμορφώσουν την αντίληψή μας για τον κόσμο. Οι αλγόριθμοι πλέον μπορούν να συνδέσουν τις σκέψεις μας με τη διαδικτυακή μας συμπεριφορά. Εάν, για παράδειγμα, ένας έφηβος διερευνά θέματα άγχους ή ψυχικής υγείας μέσω AI, το σύστημα μπορεί να ενισχύσει συγκεκριμένες απόψεις, να περιορίσει την έκθεση σε διαφορετικές ιδέες ή να δημιουργήσει μια «ανατροφοδοτική λούπα» που μεγεθύνει φόβους και ανησυχίες.
Η αίσθηση ιδιωτικότητας που παρέχει η συνομιλία με ένα AI, η δυνατότητα να πειραματιζόμαστε με την ταυτότητά μας και να εξερευνούμε διαφορετικούς ρόλους, τώρα εμπλέκεται άμεσα με τις διαφημιστικές στρατηγικές. Οι έφηβοι, ειδικά, μπορεί να θεωρούν το AI χώρο ασφαλή, αλλά αυτή η ψευδαίσθηση ιδιωτικότητας τους εκθέτει σε μια νέα μορφή στοχευμένης επιρροής.
Υπάρχουν, ωστόσο, τρόποι να κρατήσουμε τον έλεγχο. Η ενημέρωση για τη λειτουργία των εφαρμογών και των AI εργαλείων, η προσεκτική χρήση των συνομιλιών, ο έλεγχος των ρυθμίσεων διαφημίσεων και η εκπαίδευση των παιδιών για την ψηφιακή ασφάλεια και ιδιωτικότητα μπορούν να μειώσουν την έκθεση σε ανεπιθύμητη παρακολούθηση. Επιπλέον, η επιλογή άλλων AI εργαλείων εκτός του οικοσυστήματος της Meta, όπως ChatGPT ή Claude, μπορεί να προσφέρει μεγαλύτερο έλεγχο στο πώς χρησιμοποιούνται τα προσωπικά δεδομένα μας.
Η αλλαγή πολιτικής της Meta υπογραμμίζει την αυξανόμενη σύγκλιση ανάμεσα στην προσωπική σκέψη και τα δημόσια δεδομένα. Αυτό που κάποτε θεωρούσαμε εσωτερικές μας διεργασίες — περιέργειες, φόβοι, σκέψεις — πλέον μετριέται και αξιοποιείται εμπορικά. Παρά την ανησυχία που προκαλεί αυτή η εξέλιξη, η ενημέρωση δίνει επιλογές: μπορούμε να αποφασίσουμε πού και πώς συμμετέχουμε, ποια δεδομένα τροφοδοτούμε στα συστήματα αυτά και πώς καθοδηγούμε τους νέους στη χρήση των AI εργαλείων με συνείδηση και προσοχή.
