Είναι Δευτέρα, 13 Οκτωβρίου 2025. Ο χώρος εκδηλώσεων του Divani Apollon Palace & Thalasso στο Καβούρι έχει μετατραπεί σε ένα κομβικό σημείο όπου η διεθνής και η εθνική ελίτ συναντήθηκαν για να αντιμετωπίσουν μια σκληρή πραγματικότητα: Η Πράσινη Μετάβαση κινδυνεύει να εκτροχιαστεί. Το thenewblack.gr ήταν εκεί, παρακολουθώντας στενά την πρώτη μέρα εργασιών του 9ου Συνεδρίου Βιωσιμότητας για τη ΝΑ Ευρώπη και τη Μεσόγειο του Economist Impact.
Υπό τον τίτλο “Seeking a new balance amidst a derailed green transition”, και υπό την αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας, το συνέδριο δεν ήταν μια απλή συνάθροιση. Ήταν μια δραματική αναμέτρηση με τις κρίσεις που σαρώνουν τον πλανήτη – από τη γεωπολιτική αστάθεια έως την αυξανόμενη κόπωση των πολιτών.
Η σκληρή αλήθεια: Η κόπωση και η Κίνα
Ο Alasdair Ross, συντάκτης προβλέψεων του The Economist, έριξε την πρώτη «βόμβα» θέτοντας τον τόνο του συνεδρίου. Με τη φωνή ενός αναλυτή που βλέπει τα δεδομένα, υπογράμμισε ότι η παγκόσμια υποχώρηση του ενδιαφέροντος για το κλίμα είναι γεγονός. «Η προθυμία των πολιτών να πληρώσουν έχει μειωθεί, το κλίμα έχει υποχωρήσει ως παγκόσμια προτεραιότητα», ανέφερε, φωτίζοντας την «κόπωση» απέναντι στο κόστος της μετάβασης.
Το κλίμα, πλέον, είναι ζήτημα γεωπολιτικής, και όχι απλής περιβαλλοντικής πολιτικής. Ο Ross έστρεψε τα φώτα στην Κίνα, η οποία έχει μετατρέψει την τεχνολογία καθαρής ενέργειας σε στρατηγικό παράγοντα οικονομικής ισχύος – ένα μέγεθος που αγγίζει το 9% του ΑΕΠ της.
Ο καθηγητής Ανδρέας Παπανδρέου του ΕΚΠΑ, με βλέμμα ανήσυχο, συνέδεσε την παγκόσμια πολιτική με την περιβαλλοντική κρίση, τονίζοντας: «Η παρουσία του Τραμπ είναι ένδειξη πως η βιωσιμότητα βρίσκεται υπό πίεση». Η συναίνεση ραγίζει, τα περιβαλλοντικά πρότυπα αμφισβητούνται, την ώρα που η Μεσόγειος βιώνει ιστορικές θερμοκρασίες.
Το Ευρωπαϊκό δίλημμα: Ηγεσία ή ανταγωνιστικότητα;
Στο πάνελ για την Ευρώπη, το κλίμα ήταν βαρύ. Ο Csaba Kőrösi και ο Volkan Bozkır, πρώην Πρόεδροι της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, περιέγραψαν το «πράσινο παράδοξο» της Γηραιάς Ηπείρου: Πώς να παραμείνει πρωτοπόρος στη βιωσιμότητα, όταν οι κανόνες της υπονομεύουν την οικονομική της ισχύ και χάνει έδαφος έναντι των ΗΠΑ (που επενδύουν σε τεχνολογία) και της Κίνας (που καταλαμβάνει τις αγορές);
Ο Δημήτρης Παπαλεξόπουλος (Όμιλος ΤΙΤΑΝ) και ο Μιχάλης Στασινόπουλος (Viohalco/ElvalHalcor) έκαναν την αυτοκριτική της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Ο Παπαλεξόπουλος μίλησε για «σχεδιαστικές αστοχίες» – την υποβάθμιση του κόστους, την ανεπαρκή εξωστρέφεια. Ο Στασινόπουλος, πιο μαχητικός, κάλεσε την Ευρώπη «να στρωθεί στη δουλειά» και να δει την κυκλική οικονομία ως όπλο στον «εμπορικό πόλεμο» που βιώνουμε.
Το κρίσιμο ερώτημα τέθηκε από τον Παύλο Μυλωνά (Εθνική Τράπεζα): «Ποιος θα πληρώσει τη μετάβαση; Είναι μια συζήτηση που στην πραγματικότητα δεν έγινε και τώρα οι πολίτες αντιδρούν». Ζήτησε «κοινή λογική, ευέλικτες πολιτικές» και σταθερό θεσμικό πλαίσιο για να χρηματοδοτηθεί η μετάβαση.
Η βιωσιμότητα ως ειρήνη: Φωνές από Ουκρανία και Μέση Ανατολή
Το πιο συγκλονιστικό κομμάτι του συνεδρίου ήταν η σύνδεση της βιωσιμότητας με την επιβίωση και την ειρήνη.
Η Kateryna Yushchenko, πρώην Πρώτη Κυρία της Ουκρανίας, μίλησε για «οικοκτονία» – τη σκόπιμη επίθεση στη φύση από τον πόλεμο, όπως η ανατίναξη του φράγματος της Καχόβκα. Για την Ουκρανία, η βιωσιμότητα δεν είναι θεωρία, είναι «ζήτημα επιβίωσης» και «μέρος της πράσινης άμυνας της Ευρώπης».
Την ίδια στιγμή, ο Gidon Bromberg της EcoPeace Middle East παρουσίασε ένα όραμα ειρήνης μέσω της ενέργειας. Περιέγραψε το φιλόδοξο σχέδιο για ένα «τρίγωνο του ήλιου» στη Μέση Ανατολή (Ιορδανία, Σαουδική Αραβία, Αίγυπτος) για την παραγωγή τεράστιων ποσοτήτων καθαρής ενέργειας, τονίζοντας ότι η συνεργασία Ισραήλ και Παλαιστίνης σε αυτό το όραμα έχει «ιστορική σημασία».
Η Ελληνική στροφή: Από τον λιγνίτη στις ΑΠΕ
Στο ελληνικό κομμάτι, ο Υφυπουργός Νίκος Τσάφος εξέφρασε την αισιοδοξία του, τονίζοντας ότι η χώρα μας έχει μειώσει τον λιγνίτη κατά 91% και είναι πλέον καθαρός εξαγωγέας ενέργειας, ενώ η Θάλεια Βαλκούμα (Faria Renewables) σημείωσε ότι πάνω από το 50% της ζήτησης ρεύματος καλύφθηκε από ΑΠΕ το 2024. Ωστόσο, ο Κωστής Σταμπολής (ΙΕΝΕ) έκανε τη ρεαλιστική επισήμανση: στο σύνολο της κατανάλωσης ενέργειας, το ποσοστό είναι μόλις 22%, καθώς υστερούμε στις μεταφορές και τη βιομηχανία.
Το thenewblack.gr αποχώρησε από το Καβούρι με την αίσθηση ότι η συζήτηση για τη βιωσιμότητα έχει αλλάξει. Δεν είναι πια μόνο για τις φιλικές προς το περιβάλλον πολιτικές. Είναι για την οικονομική επιβίωση, τη γεωπολιτική ανεξαρτησία και την ανθεκτικότητα των κοινωνιών απέναντι σε ένα κύμα κρίσεων. Η πρόκληση είναι πλέον να μετατρέψουμε την «κόπωση» σε νέα συλλογική ηγεσία, όπως κάλεσε η Σόφη Δασκαλάκη-Μυτιληναίου (UN Global Compact Network Greece).
Η πρώτη μέρα έκλεισε με μια αίσθηση επιτακτικής ανάγκης αλλά και ελπίδας: η πράσινη μετάβαση, παρά τα εμπόδια και τις γεωπολιτικές προκλήσεις, παρέμενε στο επίκεντρο της συζήτησης, με τους συμμετέχοντες να αποχωρούν εμπνευσμένοι και αποφασισμένοι να φέρουν την αλλαγή στις δικές τους δράσεις και χώρους.
