Πληθαίνουν τα σύννεφα του πολέμου πάνω από την Ευρώπη. Ή τουλάχιστον αυτό υποστηρίζουν κάποιοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι και ηγέτες…
Οι τελευταίες εβδομάδες φέρνουν δηλώσεις που θυμίζουν ψυχροπολεμικές εποχές, ενώ Ευρωπαίοι ηγέτες και στρατιωτικοί αξιωματούχοι δεν αποκλείουν πλέον το ενδεχόμενο στρατιωτικής σύγκρουσης στα επόμενα χρόνια. Παράλληλα, οι χώρες ενισχύουν την ετοιμότητα των ενόπλων δυνάμεων και ανανεώνουν τα σχέδια πολιτικής άμυνας. Ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους προειδοποίησε ότι ίσως ζούμε «το τελευταίο ειρηνικό καλοκαίρι στην Ευρώπη», ενώ ο Γάλλος στρατηγός Φαμπιέν Μαντόν κάλεσε τους πολίτες να αναπτύξουν «ψυχική δύναμη» για να αντιμετωπίσουν ενδεχόμενες απώλειες, ώστε η χώρα να παραμείνει ισχυρή και αμυντικά ικανή. Η γαλλική κυβέρνηση συνέστησε στους πολίτες να έχουν σε κάθε σπίτι ένα κουτί επιβίωσης για τις πρώτες 72 ώρες μιας κρίσης, με τρόφιμα, φάρμακα, νερό και βασικά είδη υγιεινής.
Στην Ελλάδα, οι “πολεμικές ιαχές” γίνονται αισθητές μέσα από τις δηλώσεις του υπουργού Άμυνας Νίκου Δένδια, ο οποίος μίλησε για «επιστροφή σε πνεύμα αυτοθυσίας» και κάλεσε τους Ευρωπαίους να συνηθίσουν την ιδέα ότι ίσως «χρειαστεί να θυσιαστούν».
Παράλληλα, πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες κινούνται ενεργά για την πολιτική άμυνα και την προστασία του πληθυσμού. Η Πολωνία και οι Βαλτικές χώρες ενισχύουν στρατιωτικά τις δυνάμεις τους και δημιουργούν καταφύγια προστασίας. Η Σουηδία και η Δανία εστιάζουν στην εκπαίδευση πολιτών σε σενάρια έκτακτης ανάγκης, ενώ η Ισπανία αναβαθμίζει επικοινωνίες κρίσεων και συστήματα άμυνας. Οι κινήσεις αυτές δείχνουν ότι η Ευρώπη ολόκληρη προετοιμάζεται για πιθανά σενάρια έντασης ή σύγκρουσης.
Η Ευρώπη παραμένει στενά συνδεδεμένη με τις ΗΠΑ, ενώ η Ρωσία φαίνεται να έχει αναπτύξει στενότερες σχέσεις με την Ανατολή, κυρίως την Κίνα. Αυτό δημιουργεί ένα πλαίσιο όπου η Ευρώπη μπορεί να μετατραπεί σε πεδίο αντιπαράθεσης ενός ευρύτερου γεωπολιτικού ανταγωνισμού, ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις της Δύσης και της Ανατολής, όπου η σχέση με τις ΗΠΑ και η πίεση από την Κίνα διαμορφώνουν όχι μόνο την ασφάλεια αλλά και το πλαίσιο για κοινωνική, οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη.
Σε αυτό το περιβάλλον, η γνώση, η προετοιμασία και η ικανότητα προσαρμογής γίνονται κρίσιμα εργαλεία για την προστασία της κοινωνίας και της οικονομίας. Η κλιμάκωση των δηλώσεων, οι προετοιμασίες και η ενίσχυση των εξοπλισμών αντικατοπτρίζουν τον ακραίο ανταγωνισμό που έχει αναπτυχθεί, καθιστώντας εμφανές ότι η Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού του ευρύτερου γεωπολιτικού παιχνιδιού.
Ωστόσο, παρά τη σοβαρότητα των ενδείξεων και των δηλώσεων, δεν είναι βέβαιο ότι οι προειδοποιήσεις για σύγκρουση θα υλοποιηθούν. Η Ευρώπη διαθέτει ακόμα ισχυρούς θεσμούς, διπλωματικά κανάλια και μηχανισμούς αποτροπής που μπορούν να μετριάσουν τις εντάσεις, ενώ η συνεργασία για τη διατήρηση της ισορροπίας δυνάμεων παραμένουν κρίσιμα εργαλεία για την ειρήνη.
Η πρόληψη πολέμου συνδέεται άμεσα με τη βιωσιμότητα της οικονομίας, καθώς η σταθερότητα ενθαρρύνει επενδύσεις, τεχνολογική ανάπτυξη και εμπορικές σχέσεις, και ταυτόχρονα διασφαλίζει την κοινωνική ομαλότητα και την πρόοδο. Μια Ευρώπη που επιθυμεί να διατηρήσει την ειρήνη και τη συνεργασία δεν προστατεύει μόνο τα σύνορά της, αλλά και τη συνοχή των κοινωνιών της, την ευημερία των πολιτών και την ικανότητά της να προσαρμόζεται σε μελλοντικές προκλήσεις, περιβαλλοντικές ή τεχνολογικές. Η ισορροπία ανάμεσα στην προετοιμασία για κάθε ενδεχόμενο και στη διατήρηση της καθημερινής κανονικότητας παραμένει κρίσιμη για την αειφόρο ανάπτυξη και τη σταθερότητα της ηπείρου.
