Υπάρχει μια ιδιαίτερη ευαλωτότητα όταν κάποιος μπαίνει στον κόσμο των ερωτικών σχέσεων έχοντας ιστορικό ψυχικής νόσου. Δεν πρόκειται απλώς για τον φόβο «θα με συμπαθήσουν;», αλλά για τον βαθύτερο προβληματισμό: θα μπορέσει ο άλλος να κατανοήσει την εμπειρία μου ή θα αλλάξει η εικόνα που έχει για μένα εξαιτίας στοιχείων που βρίσκονται πέρα από τον έλεγχο μου;
Στο παράδειγμα μιας γυναίκας που μόλις ξεκινά μια σχέση, η ιστορία της ψυχωσικής κατάθλιψης της δημιουργεί δισταγμούς για το πότε και πώς να μοιραστεί προσωπικά στοιχεία. Η ανησυχία της δεν αφορά μόνο την απόρριψη αλλά και την παρερμηνεία. Η έκθεση των πιο ευάλωτων σημείων της—όπως τα κιλά που απέκτησε λόγω φαρμακευτικής αγωγής—συνδέεται άμεσα με την ανάγκη να εξηγήσει την ιστορία πίσω από αυτά. Ταυτόχρονα, η δημόσια παρουσία της και η προηγούμενη αρθρογραφία της για την αποστιγματοποίηση της ψυχικής υγείας ενισχύουν το εσωτερικό της δίλημμα: πόσο γρήγορα μπορεί κάποιος να καταλάβει και να αποδεχθεί την εμπειρία της χωρίς προκατάληψη;
Το άγχος της αποκάλυψης
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η αποκάλυψη ενός ιστορικού ψυχικής νόσου ενεργοποιεί πρωταρχικούς φόβους: το σώμα αντιδρά με σφίξιμο στο στήθος, στιγμιαία ντροπή και αίσθηση κινδύνου. Αυτή η αντίδραση δεν αφορά τον φόβο της απόρριψης, αλλά τον φόβο παρερμηνείας και την πιθανότητα να εφαρμοστεί το κοινωνικό στίγμα. Στην περίπτωση σοβαρών μορφών ψυχικής νόσου, όπως η ψυχωσική κατάθλιψη, η αποκάλυψη συνδέεται με το βαθύ άγχος να γίνει ο άλλος αποδεκτός ή να θεωρηθεί «διαφορετικός».
Η ένταση αυτή υπογραμμίζει την αντίφαση μεταξύ της γνώσης και του συναισθήματος: ακόμα και όσοι κατανοούν θεωρητικά την ψυχική νόσο μπορούν να φοβούνται τις επιπτώσεις της προσωπικής αποκάλυψης σε έναν νέο σύντροφο.
Η σημασία του timing
Το πότε θα γίνει η αποκάλυψη είναι καθοριστικό. Αν γίνει πολύ νωρίς, μπορεί να προκαλέσει αμηχανία, αν γίνει πολύ αργά, η αίσθηση της ασαφούς ή αποσπασματικής πληροφορίας μπορεί να είναι πιο απειλητική από την ειλικρίνεια. Έρευνες δείχνουν ότι οι ανοιχτές και έγκαιρες αποκαλύψεις τείνουν να ενισχύουν τη συναισθηματική εγγύτητα, ενώ οι καθυστερημένες ή ασαφείς προκαλούν αρνητικές αντιδράσεις. Συχνά, οι άνθρωποι προσπαθούν να βρουν το «τέλειο timing» ή τη «σωστή διατύπωση», αλλά η ουσία βρίσκεται στην επιλογή μιας σχέσης όπου η ευαλωτότητα μπορεί να γίνει δεκτή με ασφάλεια.
Η σύνδεση ταυτότητας και παρελθοντικής ασθένειας
Το ιστορικό ψυχικής νόσου ενός ανθρώπου, ιδιαίτερα όταν περιλαμβάνει σοβαρά συμπτώματα και φαρμακευτική αγωγή, αποτελεί κομμάτι της ταυτότητάς του. Σχηματίζει χαρακτήρα, επαγγελματικές επιλογές και προσωπικές αξίες. Στην αρχή μιας σχέσης, αυτή η ταυτότητα είναι εύθραυστη. Η αποκάλυψη ενός σημαντικού ιστορικού στοιχείου μπορεί να μοιάζει με πέτρα που ρίχνεται σε ήρεμα νερά, αλλά είναι και το θεμέλιο για ειλικρίνεια και αυθεντικότητα.
Η στιγμή της αποκάλυψης
Σε ένα παράδειγμα επιτυχημένης αποκάλυψης, το άτομο επιλέγει ένα άμεσο, σαφές και ήρεμο μήνυμα. Εξηγεί σύντομα την εμπειρία, τη διαδικασία ανάκαμψης και τον τρόπο που αυτή το διαμόρφωσε. Η αντίδραση του συντρόφου είναι καθοριστική: αν η αποδοχή είναι ήρεμη και υποστηρικτική, η ανακούφιση και η ενίσχυση της σύνδεσης είναι άμεσες.
Πώς να μοιραστεί κάποιος το ιστορικό του με ασφάλεια
Η αποκάλυψη πρέπει να γίνεται όταν η σχέση κινείται προς συναισθηματική οικειότητα και το άτομο νιώθει έτοιμο να δεχθεί την ευαλωτότητα και την αβεβαιότητα. Δεν υπάρχει τέλειο timing, αλλά η συναισθηματική ετοιμότητα και η ασφάλεια στη σχέση είναι καθοριστικές. Η ασφάλεια που μας παρέχει ο αποδέκτης του μηνύματός μας είναι καθοριστική: η προσοχή, η υποστήριξη και οι μη παρεμβατικές ερωτήσεις, δείχνουν ότι η σχέση μπορεί να διαχειριστεί την ευαλωτότητα. Αντίθετα, η απόρριψη, η αμηχανία ή η στροφή σε στερεότυπα υποδεικνύουν ότι η αποκάλυψη ίσως πρέπει να αναβληθεί.
Η αξία της διαφάνειας στις σχέσεις
Η ικανότητα να μιλά κάποιος για τον εσωτερικό του κόσμο και να συναντά αποδοχή είναι θεμέλιο για μακροχρόνιες και υγιείς σχέσεις. Το ζητούμενο δεν είναι η εξάλειψη της ευαλωτότητας αλλά η επιλογή σχέσεων όπου αυτή η ευαλωτότητα γίνεται δεκτή και ενισχύει τη σύνδεση και την ανάπτυξη μεταξύ των δύο ανθρώπων.
