Στη σημερινή κοινωνία, όλο και περισσότεροι άνθρωποι αρρωσταίνουν, εθίζονται σε ουσίες και υποφέρουν από υπερβολικές δόσεις, ενώ οι ψυχολογικές και σωματικές επιπτώσεις είναι εμφανείς. Ο Δρ. Γκάμπορ Ματέ, ειδικός στη σχέση μεταξύ εθισμού και παιδικής ανάπτυξης, επισημαίνει ότι το σύστημα στο οποίο ζούμε δεν υποστηρίζει την αληθινή ίαση, αλλά αντίθετα την υπονομεύει. Η κοινωνία μας ενισχύει τον εθισμό και την αίσθηση ανεπάρκειας, καθιστώντας την πορεία προς την ολοκλήρωση δύσκολη και αντιθετική στα ανθρώπινα συμφέροντα. Στο βιβλίο του, «Ο Μύθος του Φυσιολογικού», εξετάζει τις πραγματικές αιτίες της ασθένειας και τον δρόμο προς την υγεία και την ευημερία.
Ο Δρ. Ματέ υποστηρίζει ότι οι περισσότερες ανθρώπινες δυσλειτουργίες, είτε πρόκειται για εθισμούς, χρόνια σωματικά νοσήματα ή ψυχικές διαταραχές, έχουν τις ρίζες τους σε παιδικές πληγές και δεν είναι μεμονωμένα βιολογικά γεγονότα. Οι εμπειρίες της πρώιμης ζωής και η πολιτισμική μας κουλτούρα διαμορφώνουν καθοριστικά τη σχέση μας με το περιβάλλον. Παρατηρείται, για παράδειγμα, αύξηση των αυτοάνοσων νοσημάτων, γεγονός που δεν μπορεί να εξηγηθεί μόνο βιολογικά, αλλά συνδέεται με την πίεση και τις απαιτήσεις της κοινωνίας. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες που υφίστανται ρατσισμό έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για άσθμα, υπογραμμίζοντας πως η κουλτούρα και οι κοινωνικές συνθήκες επηρεάζουν άμεσα τη βιολογία μας.
Ο Ματέ χρησιμοποιεί την εικόνα ενός «ποτηριού καλλιέργειας» μικροοργανισμών για να εξηγήσει τη σχέση ανάμεσα σε άρρωστους ανθρώπους και το περιβάλλον τους: όπως ένα τοξικό θρεπτικό υλικό καταστρέφει τους μικροοργανισμούς, έτσι και μια τοξική κοινωνία υπονομεύει την ανθρώπινη ανάπτυξη. Αυτή η τοξικότητα δεν αναφέρεται μόνο σε περιβαλλοντικούς ρύπους, αλλά κυρίως στις αξίες, τις προσδοκίες και τον τρόπο που μεγαλώνουμε τα παιδιά, που συχνά αγνοούν ή καταπιέζουν τις βασικές τους ανάγκες.
Η παιδική τραυματική εμπειρία, είτε εμφανής είτε «μικρής κλίμακας», αφήνει βαθιά σημάδια που επηρεάζουν την ενήλικη ζωή. Ο τρόπος που χειριζόμαστε τον θυμό, την αυτοεκτίμηση και την προσωπική αυθεντικότητα επηρεάζει άμεσα το ανοσοποιητικό μας σύστημα, τα ορμονικά μας επίπεδα και την ψυχική μας υγεία. Ο Δρ. Ματέ εξηγεί ότι οι χρόνιες ασθένειες και οι αυτοάνοσες διαταραχές συνδέονται στενά με την καταπίεση των συναισθημάτων και τη μη αυθεντική ζωή. Όταν οι άνθρωποι δεν επιτρέπουν στον εαυτό τους να βιώσει και να εκφράσει την οργή ή τον πόνο τους, το σώμα στρέφεται εναντίον τους, με αποτέλεσμα το ανοσοποιητικό σύστημα να υπολειτουργεί ή να επιτίθεται στον ίδιο τον οργανισμό.
Η ασθένεια μπορεί, όμως, να λειτουργήσει και ως «δάσκαλος», δείχνοντας πού η ζωή μας έχει παρεκτραπεί από την αυθεντικότητά μας. Παραδείγματα ανθρώπων που μέσω σοβαρών ασθενειών ή εξαρτήσεων ανακάλυψαν την ανάγκη να ζήσουν αληθινά δείχνουν ότι, αν και επώδυνη, η ασθένεια μπορεί να γίνει εργαλείο αυτογνωσίας και προσωπικής ανάπτυξης.
Τέλος, ο Ματέ επισημαίνει ότι η πίεση, η ανασφάλεια, η έλλειψη ελέγχου και οι κοινωνικές ανισότητες, χαρακτηριστικά της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας, συντελούν στην εξάπλωση των ψυχοσωματικών παθήσεων και της μοναξιάς. Η αποσύνδεση των ανθρώπων μεταξύ τους, η υπερβολική εξάρτηση από συσκευές και η ανταγωνιστική κοινωνική δομή ενισχύουν την ψυχική δυσφορία και την εμφάνιση χρόνιων ασθενειών. Η κατανόηση αυτών των κοινωνικών και συναισθηματικών παραγόντων είναι απαραίτητη για την πραγματική θεραπεία και την πρόληψη των ασθενειών στην εποχή μας.
