Τα σταθερά κρυπτονομίσματα, γνωστά ως stablecoins, κερδίζουν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Με μια πρώτη ματιά, παρουσιάζονται ως καινοτόμα εργαλεία για γρηγορότερες και φθηνότερες πληρωμές. Ωστόσο, υπάρχει μια ανησυχία που δεν έχει λάβει όσο βάρος θα έπρεπε: ότι αυτά τα ψηφιακά νομίσματα μπορούν να υπονομεύσουν τον έλεγχο των κυβερνήσεων στο χρήμα, στο δημόσιο χρέος και στη νομισματική πολιτική.
Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) έχει ήδη κρούσει «καμπανάκι», προειδοποιώντας ότι τα stablecoins μπορούν να απειλήσουν τη νομισματική κυριαρχία των κεντρικών τραπεζών. Τα περιουσιακά στοιχεία που υποστηρίζουν αυτά τα νομίσματα —όπως κρατικά ομόλογα και μετρητά— ενδέχεται, σε μια κρίση, να υποστούν μαζικές εκποιήσεις, προκαλώντας αναταράξεις και αστάθεια σε ευρύτερη κλίμακα.
Παράλληλα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) επισημαίνει ότι η αγορά των stablecoins, που σήμερα ξεπερνά τα 300 δισ. δολάρια, μπορεί να διαταράξει τον παραδοσιακό δανεισμό και να δυσχεράνει τη χρήση των επιτοκίων από τις κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού. Τα ψηφιακά αυτά νομίσματα αποτελούν έναν εν δυνάμει εναλλακτικό δρόμο χρήματος, καθιστώντας πιο δύσκολο τον έλεγχο της προσφοράς χρήματος και των πολιτικών μέσω των οποίων οι κεντρικές τράπεζες διαμορφώνουν την οικονομία.
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει εκφράσει φόβους ότι η ευρεία χρήση stablecoins συνδεδεμένων με το δολάριο θα μπορούσε να αποδυναμώσει την νομισματική αυτονομία της Ευρωζώνης. Εάν οι χρήστες στην Ευρώπη χρησιμοποιούν σταθερά νομίσματα δολαρίου για πληρωμές ή αποταμίευση, οι κεντρικές πολιτικές επιτοκίων και χρήματος θα μπορούσαν να γίνουν λιγότερο αποτελεσματικές, υπονομεύοντας την ικανότητα της ΕΚΤ να παρέμβει στην οικονομία.
Σε επίπεδο ρευστότητας, υπάρχει σημαντικός κίνδυνος «bank run» ψηφιακής μορφής: σε περίπτωση μαζικών εξαργυρώσεων stablecoins, οι εκδότες μπορεί να μην έχουν αρκετά ρευστά αποθέματα για να καλύψουν τη ζήτηση, ειδικά αν τα αποθεματικά τους δεν είναι απόλυτα διαφανή. Παράλληλα, η συγκέντρωση των ομολόγων στα χέρια εκδοτών stablecoins μπορεί να μετατρέψει αυτούς τους ιδιωτικούς φορείς σε μεγάλους παίκτες της αγοράς κρατικού χρέους, γεγονός που εγείρει ερωτήματα για τη διακυβέρνηση και τη σταθερότητα.
Αντίλογος και προοπτικές
Κάποιοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι τα stablecoins δεν πρέπει να θεωρούνται μόνο ως απειλή, αλλά και ως ευκαιρία. Πρόσφατες ακαδημαϊκές μελέτες προτείνουν την υιοθέτηση υβριδικών νομισματικών πρακτικών, όπου τα stablecoins θα λειτουργούν παράλληλα με κρατικά ψηφιακά νομίσματα, υπό τη στήριξη κεντρικών τραπεζών. Σε ένα τέτοιο σύστημα, τα ρευστά αποθέματα και οι μηχανισμοί εξυπηρέτησης ρευστότητας θα είναι διαφανείς και υπό κανονιστικό έλεγχο, μειώνοντας τους κινδύνους «run» και διασφαλίζοντας την νομισματική σταθερότητα.
Επιπλέον, οι υποστηρικτές τονίζουν πως τα καλά ρυθμισμένα stablecoins μπορούν να λειτουργήσουν ως κρίσιμη ψηφιακή υποδομή: προσφέρουν ταχύτητα, διαλειτουργικότητα και χαμηλό κόστος συναλλαγών, στοιχεία πολύτιμα σε ένα παγκοσμιοποιημένο οικονομικό σύστημα. Η αγορά stablecoins δείχνει να εξελίσσεται προς μεγαλύτερη διαφάνεια και συμμόρφωση, και κάποιες νομοθεσίες (όπως αυτή που θέτει αυστηρά αποθεματικά σε ασφαλή στοιχεία) αναμένεται να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη και τη χρηματοπιστωτική ασφάλεια.
Τέλος, κάποιοι σημειώνουν ότι η απομάκρυνση από αποκλειστικά κρατικά νομίσματα δεν σημαίνει απαραίτητα υποβάθμιση της κυριαρχίας, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε ένα πιο ευέλικτο και αποδοτικό νομισματικό σύστημα, ενσωματώνοντας τη δυναμική των ψηφιακών οικονομικών με τις λειτουργίες του παραδοσιακού τραπεζικού-νομισματικού κόσμου.
