Η θάλασσα δεν περιμένει. Τα νερά της ανεβαίνουν με ρυθμό που η ανθρωπότητα δεν έχει ξαναζήσει τα τελευταία 4.000 χρόνια. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature, η παγκόσμια στάθμη των θαλασσών ανεβαίνει πλέον ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη περίοδο σε χιλιετίες, με μέσο ρυθμό 1,51 χιλιοστά τον χρόνο από το 1900 και μετά. Ο ρυθμός αυτός φαίνεται μικρός στον αριθμό, αλλά στην πράξη σημαίνει ότι οι ακτές, οι πόλεις και οι κοινότητες που ζουν κοντά στη θάλασσα βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η υπερθέρμανση των ωκεανών και το λιώσιμο των παγετώνων αποτελούν τους βασικούς υπαίτιους αυτής της ανησυχητικής κατάστασης. Η θερμότητα που απορροφούν οι θάλασσες προκαλεί τη διαστολή τους, ενώ οι πάγοι που καταρρέουν στις θάλασσες προσθέτουν επιπλέον όγκο νερού. Παράλληλα, ανθρωπογενείς και γεωλογικοί παράγοντες — όπως η καθίζηση μεγάλων πόλεων στις εκβολές ποταμών και οι μετατοπίσεις των τεκτονικών πλακών — εντείνουν τις τοπικές συνέπειες.
Η μελέτη βασίζεται σε ανάλυση των αλλαγών της στάθμης των θαλασσών τα τελευταία 12.000 χρόνια. Τα δεδομένα δείχνουν ότι ο ρυθμός αύξησης ήταν σταθερά χαμηλός για χιλιετίες: πριν από 3.000 χρόνια δεν ξεπερνούσε τα 0,4 χιλιοστά ετησίως, ενώ στις αρχές του 19ου αιώνα μόλις τα 0,1 χιλιοστά. Η μεγάλη στροφή έρχεται στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, όταν η αύξηση φτάνει τα 0,76 χιλιοστά ετησίως, και η τάση επιταχύνεται ραγδαία μέχρι σήμερα.
Η εικόνα που διαμορφώνεται είναι σαφής: η κλιματική αλλαγή δεν είναι πλέον μόνο στατιστική έννοια, είναι απτή και ορατή. Οι ωκεανοί θερμαίνονται, οι πάγοι λιώνουν, οι θάλασσες επεκτείνονται και οι ακτές υποχωρούν. Πόλεις όπως η Σαγκάη και η Τζακάρτα, χτισμένες σε ασταθή εδάφη, βυθίζονται χρόνο με τον χρόνο, κάνοντας την άνοδο της θάλασσας ακόμα πιο επικίνδυνη για εκατομμύρια ανθρώπους.
Η νέα μελέτη αποτελεί καμπανάκι κινδύνου για τις κυβερνήσεις, τις κοινότητες και τους πολίτες: η προσαρμογή στις νέες συνθήκες δεν είναι επιλογή, αλλά ανάγκη. Η θάλασσα ανεβαίνει — και η ανθρωπότητα πρέπει να βρει τρόπους να ζήσει μαζί της πριν οι συνέπειες γίνουν μη αναστρέψιμες.
