Η διεθνής ενεργειακή σκηνή αλλάζει ραγδαία. Σύμφωνα με πρόσφατη αναφορά της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας, το 2025 αναμένεται να επενδυθούν 580 δισεκατομμύρια δολάρια σε data centers για την υποστήριξη τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης. Αυτό το ποσό υπερβαίνει τις δαπάνες για νέες προμήθειες πετρελαίου και εγείρει ένα καίριο ερώτημα: μήπως τα data centers είναι, στην ουσία, τα “νέα ορυκτά καύσιμα” ως προς το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα; Και ποιο είναι το πραγματικό περιβαλλοντικό κόστος αυτής της στροφής;
Η ενεργειακή έκρηξη των AI data centers
Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας προβλέπει ότι η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από data centers θα διπλασιαστεί έως το 2030, φτάνοντας περίπου τα 945 τεραβατώρες σε σενάριο βάσης. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του άλματος θα οφείλεται σε κέντρα δεδομένων ειδικά σχεδιασμένα για τεχνητή νοημοσύνη. Στατιστικά, τα κέντρα αυτά αναμένεται να έχουν κατανάλωση ισχύος τέτοια που ισοδυναμεί με μεγάλα εργοστάσια βαριάς βιομηχανίας.
Το 2024, τα data centers αντιστοιχούσαν στο 1,5% της παγκόσμιας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, ποσοστό που θεωρήθηκε μικρό σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά τοπικά η επίδρασή τους είναι πολύ πιο έντονη.
Εκπομπές και περιβαλλοντικό αποτύπωμα
Όσον αφορά τις εκπομπές CO₂, τα data centers ευθύνονται έμμεσα για περίπου 180 εκατομμύρια τόνους CO₂ ετησίως, κυρίως λόγω της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνουν. Προβλέψεις για το μέλλον δείχνουν ότι αυτό το φορτίο μπορεί να αυξηθεί σημαντικά, ιδιαίτερα σε σενάρια ραγδαίας υιοθέτησης της τεχνητής νοημοσύνης.
Η αύξηση των data centers δεν θεωρείται από μόνη της καταστροφική, καθώς η ηλεκτρική τους τροφοδότηση θα καλυφθεί σε μεγάλο μέρος από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και φυσικό αέριο. Σε κάποιες περιοχές αναμένεται ακόμη και αύξηση του πυρηνικού ρεύματος για την κάλυψη των αναγκών. Παράλληλα, υπάρχουν ανησυχίες για την πίεση στο δίκτυο ηλεκτροδότησης και το ενδεχόμενο καθυστερήσεων στην υλοποίηση νέων έργων.
Περιβαλλοντικές και κοινωνικές προκλήσεις
Η επέκταση των data centers αυξάνει τη ζήτηση σε φυσικούς πόρους και ασκεί πίεση στα οικοσυστήματα. Η ραγδαία ανάπτυξή τους σχετίζεται με αυξημένη χρήση νερού για ψύξη και με αυξημένες εκπομπές ρύπων από τις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα. Ακαδημαϊκές μελέτες δείχνουν ότι η οικολογική επιβάρυνση των data centers είναι σημαντική, με μεγάλη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και νερού, ειδικά για μεγάλα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης.
Ευκαιρίες και κίνδυνοι
Ταυτόχρονα, η τεράστια υπολογιστική ισχύς μπορεί να αξιοποιηθεί για πράσινες λύσεις: οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να βελτιστοποιήσουν την ενεργειακή κατανάλωση, να εντοπίσουν διαρροές μεθανίου ή να βελτιώσουν τις προβλέψεις για ανανεώσιμες πηγές. Στον ιδανικό κόσμο, η AI μπορεί να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές, αν υιοθετηθεί σωστά.
Ωστόσο, αυτό απαιτεί πολιτική κατεύθυνση, συνεργασία και επενδύσεις, καθώς η σωστή διαχείριση της ενεργειακής ζήτησης και η υιοθέτηση πράσινων τεχνολογιών είναι κρίσιμες για την αποφυγή περιβαλλοντικού αντίκτυπου.
Τελική αποτίμηση
Η σύγκριση των data centers με “ορυκτά καύσιμα” δεν είναι υπερβολική: αναπαριστά μια αλλαγή στις παγκόσμιες προτεραιότητες. Οι επενδύσεις είναι τεράστιες, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνεται ραγδαία και η περιβαλλοντική επίπτωση δεν μπορεί να αγνοηθεί. Ωστόσο, η σωστή διαχείριση και η συνεργασία τεχνολογίας και πολιτικής μπορούν να μετατρέψουν την ψηφιοποίηση σε εργαλείο βιωσιμότητας, χωρίς να θυσιαστεί ο πλανήτης.
