Το σπανάκι είναι από εκείνα τα φυτά που κουβαλούν μια διαδρομή σχεδόν μυθική: ταπεινό στην εμφάνιση, πλούσιο σε ιστορία, θρεπτικό όσο λίγα και εντυπωσιακά ευέλικτο στην κουζίνα. Ένα λαχανικό που ταξίδεψε από την Περσία ως τις ευρωπαϊκές αυλές, κατέληξε στην ελληνική γη και απέκτησε θέση-κλειδί στο καθημερινό τραπέζι.
Το πρώτο του αποτύπωμα εμφανίζεται γύρω στον 7ο αιώνα στην Περσία. Από εκεί πέρασε στην Ινδία, ταξίδεψε στην αραβική χερσόνησο και έφτασε τελικά στην Ευρώπη τον 11ο–12ο αιώνα μέσω της Ισπανίας, όπου οι Άραβες το αποκαλούσαν «ο πρίγκιπας των λαχανικών». Η φήμη του απλώθηκε γρήγορα, με τους μεσαιωνικούς βοτανολόγους να το επαινούν για τη θεραπευτική δράση και τη μοναδική θρεπτική αξία του. Στην Ελλάδα καλλιεργείται ευρέως από τον 19ο αιώνα, ενώ σήμερα αποτελεί βασικό στοιχείο της μεσογειακής διατροφής.
Η διατροφική του αξία είναι αξιοσημείωτη. Το σπανάκι είναι πλούσιο σε βιταμίνες Α, C και Κ, φυλλικό οξύ, μαγνήσιο και σίδηρο. Αν και ο μύθος του Ποπάι υπερέβαλε για την περιεκτικότητά του σε σίδηρο (η διάσημη “υπερδύναμη” βασίστηκε σε ένα χημικό λάθος του 19ου αιώνα) παραμένει τρόφιμο ιδιαίτερα ωφέλιμο. Οι αντιοξειδωτικές ουσίες του όπως η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη, συμβάλλουν στην υγεία των ματιών, ενώ οι φυτικές του ίνες υποστηρίζουν την εύρυθμη λειτουργία του εντέρου.
Στη γαστρονομία το σπανάκι έχει μια αξιοζήλευτη ευελιξία. Μπορεί να γίνει πρωταγωνιστής σε πίτες -η κλασική σπανακόπιτα έχει αποτυπωθεί στη συλλογική μνήμη- ή να μπει σε σούπες, ομελέτες, ριζότο και ζυμαρικά. Τρώγεται ωμό σε σαλάτες, γίνεται βάση για πράσινα smoothies, μπαίνει σε γιαχνί και μαγειρευτά της ελληνικής κουζίνας. Αγαπά το ελαιόλαδο, το λεμόνι και τα γαλακτοκομικά και συνδυάζεται συχνά με μυρωδικά όπως άνηθο και φρέσκο κρεμμυδάκι.
Παρά την απλότητά του, το σπανάκι παραμένει ένα από τα πιο σημαντικά δώρα της γεωργίας. Η ιστορία του αποκαλύπτει έναν πολιτισμικό ταξιδιώτη, η θρεπτική του σύνθεση δικαιολογεί την παγκόσμια φήμη του και η γαστρονομική του ευελιξία το καθιστά παρόν σχεδόν σε κάθε κουζίνα. Η συνέχεια βρίσκεται πάντα εκεί: στο επόμενο φύλλο σπανακιού που καταλήγει στο τηγάνι, στον φούρνο ή στο μπολ, θυμίζοντας πως η απλότητα μπορεί να γίνει πηγή πλούτου.
