Η επιστήμη της μακροζωίας δεν είναι απλώς μια τάση, αλλά μια επένδυση με αξία – τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Η ιδέα ότι μπορούμε να ζούμε περισσότερο και, κυρίως, καλύτερα, δεν αφορά μόνο τα χρόνια ζωής, αλλά την ποιότητά τους. Τα τελευταία 150 χρόνια, οι σημαντικές βελτιώσεις στη δημόσια υγεία, οι εμβολιασμοί και η μείωση της παιδικής θνησιμότητας έχουν αλλάξει τη μορφή της ανθρώπινης επιβίωσης. Όμως, παρά την αύξηση των γενικών προσδοκιών ζωής, δύο κρίσιμα στοιχεία παραμένουν ανεπαρκή: η διάρκεια υγιούς ζωής και η ίδια η μέγιστη διάρκεια ζωής.
Το μεγαλύτερο μέρος των ασθενειών που μας πλήττουν – καρδιοπάθειες, καρκίνος, διαβήτης, άνοια – σχετίζονται με τη γήρανση. Επομένως, αν καταφέρουμε να επιβραδύνουμε ή ακόμη και να αντιστρέψουμε τη διαδικασία της γήρανσης, δεν κερδίζουμε απλώς χρόνια ζωής, αλλά βελτιώνουμε ουσιαστικά την ποιότητά τους. Υπάρχει πλούσια επιστημονική τεκμηρίωση που το υποστηρίζει. Από μεταλλάξεις σε σκώληκες και φάρμακα σε ποντίκια, μέχρι επιδημιολογικές μελέτες σε ανθρώπινους πληθυσμούς, τα στοιχεία δείχνουν ότι η γήρανση είναι σε μεγάλο βαθμό χειραγωγήσιμη. Μάλιστα, παρατηρήσεις σε “μπλε ζώνες” – περιοχές με υψηλό μέσο όρο ζωής, όπως η Οκινάουα – δείχνουν ότι η περιορισμένη και σωστή πρόσληψη θερμίδων συνδέεται με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής.
Η αξία αυτού του πεδίου δεν είναι μόνο ηθική, αν και η ίδια η ζωή και η υγεία έχουν απεριόριστη σημασία. Υπάρχει και οικονομικό όφελος: μεγαλύτερη διάρκεια ζωής σημαίνει περισσότερη παραγωγικότητα, μεγαλύτερη κατανάλωση και καθυστέρηση της χρήσης συστημάτων κοινωνικής πρόνοιας, με θετικές συνέπειες για την οικονομία. Ακόμη και από αυστηρά χρηματοοικονομική σκοπιά, η επένδυση στη μακροζωία έχει τεράστια απόδοση.
Ωστόσο, μέχρι σήμερα η πρόοδος ήταν περιορισμένη. Οι σημερινές παρεμβάσεις δεν μπορούν να αυξήσουν ουσιαστικά ούτε τη διάρκεια ούτε την ποιότητα ζωής όπως σε άλλους βιολογικούς οργανισμούς. Χρειαζόμαστε μια επαναστατική προσέγγιση.
Και αυτή η επανάσταση έρχεται μέσα από τον επιγενετικό επαναπρογραμματισμό. Ανακαλύψεις που ξεκίνησαν με τη δημιουργία επαγόμενων πολυδύναμων βλαστοκυττάρων δείχνουν ότι μπορούμε να “ανανεώσουμε” τα κύτταρα, να τα επαναφέρουμε σε νεαρή κατάσταση χωρίς να χάσουν τη λειτουργική τους ταυτότητα. Ερευνητές έχουν καταφέρει να επαναφέρουν κύτταρα ηλικιωμένων οργανισμών σε κατάσταση νεότητας, βελτιώνοντας παράλληλα τη λειτουργία ιστών και οργάνων.
Η εφαρμογή αυτής της καινοτόμου πρακτικής σε ανθρώπινες παθήσεις βρίσκεται ήδη σε προκλινικά στάδια. Ο πρώτος στόχος είναι οι οφθαλμοπάθειες σχετιζόμενες με την ηλικία, όπως το γλαύκωμα και η οξεία τύφλωση μετά από ισχαιμία του οπτικού νεύρου, όπου τα πειράματα σε ποντίκια έχουν δείξει εντυπωσιακή αποκατάσταση της όρασης. Οι πρώτες κλινικές δοκιμές αναμένονται σύντομα, και αν τα αποτελέσματα επιβεβαιωθούν, θα σηματοδοτήσουν μια νέα εποχή στη θεραπεία της γήρανσης.
Τελικά, η επένδυση στη μακροζωία δεν είναι αποκλειστικά ατομική υπόθεση. Πρόκειται για μια τεχνολογική και κοινωνική επανάσταση με δυνατότητα να αλλάξει τον τρόπο που βιώνουμε τη ζωή. Η αύξηση της διάρκειας και της ποιότητας ζωής, οι οικονομικές επιπτώσεις και η επιστημονική πρόκληση καθιστούν τη μακροζωία έναν από τους πιο ελκυστικούς τομείς του 21ου αιώνα. Όπως κάποτε η πτήση ή το διαδίκτυο φάνταζαν αδύνατα, έτσι και η τεχνολογία της γήρανσης σύντομα μπορεί να γίνει αυτονόητη και απαραίτητη για όλους μας.
