Για δεκαετίες, η βιωσιμότητα αντιμετωπιζόταν ως ένα «πράσινο αφήγημα» – μια ιδέα όμορφη, αλλά δευτερεύουσα, ένα προνόμιο των πλούσιων χωρών ή των «οραματιστών». Όμως η εποχή της πολυτέλειας έχει τελειώσει. Σήμερα, η βιωσιμότητα δεν είναι ιδεολογία· είναι ρεαλισμός. Είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο μια οικονομία μπορεί να σταθεί, μια κοινωνία να αναπνεύσει και ένας πλανήτης να συνεχίσει να υποστηρίζει τη ζωή.
Η δίκαιη ανάπτυξη – εκείνη που ισορροπεί την οικονομική πρόοδο με την κοινωνική συνοχή και την περιβαλλοντική προστασία – είναι πλέον όρος επιβίωσης. Το έχουμε δει ξεκάθαρα: από τα κύματα καύσωνα που παραλύουν τις ευρωπαϊκές πόλεις μέχρι τις πλημμύρες που διαλύουν παραγωγικά δίκτυα και υποδομές, η πραγματική «οικονομική ζημιά» δεν έρχεται από τις πράσινες πολιτικές, αλλά από την αδράνεια. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μπορούν να μειώσουν έως και 5% το παγκόσμιο ΑΕΠ ετησίως έως το 2050 – περισσότερο απ’ ό,τι οποιαδήποτε οικονομική κρίση του παρελθόντος.
Η ανθεκτικότητα (resilience) γίνεται έτσι το νέο νόμισμα αξίας. Χώρες όπως η Δανία, που επένδυσαν νωρίς στις ανανεώσιμες πηγές, όχι μόνο μείωσαν τις εκπομπές τους, αλλά δημιούργησαν δεκάδες χιλιάδες «πράσινες» θέσεις εργασίας και αύξησαν την ενεργειακή τους ανεξαρτησία. Αντίστοιχα, η Νότια Κορέα μετασχηματίζει την οικονομία της γύρω από την “Green Growth Strategy”, επενδύοντας σε καθαρές τεχνολογίες, κυκλική οικονομία και κοινωνική καινοτομία — όχι από ιδεολογία, αλλά από ανάγκη να προστατεύσει την παραγωγικότητά της απέναντι σε φυσικούς και γεωπολιτικούς κινδύνους.
Η βιωσιμότητα δεν αφορά μόνο το περιβάλλον. Είναι το πώς οι κοινωνικές δομές θα αντέχουν σε κρίσεις — οικονομικές, ενεργειακές ή ψυχολογικές. Κοινωνίες που δεν καταρρέουν όταν το σύστημα πιέζεται, αλλά προσαρμόζονται, καινοτομούν, επιβιώνουν. Από τη βιώσιμη γεωργία που προστατεύει την επισιτιστική ασφάλεια μέχρι την ενεργειακή μετάβαση που μειώνει την εξάρτηση από ασταθείς αγορές καυσίμων, η βιωσιμότητα είναι στρατηγική ανθεκτικότητας και αυτονομίας.
Ό,τι δεν είναι βιώσιμο, δεν είναι σταθερό και ανθεκτικό. Και ό,τι δεν είναι ανθεκτικό, δεν έχει μέλλον.
Η επιλογή δεν είναι ανάμεσα στο «πράσινο» και το «παραδοσιακό»· είναι ανάμεσα στο μέλλον και στην κατάρρευση. Γι’ αυτό η βιωσιμότητα δεν είναι πολιτική θέση. Είναι ο μόνος δρόμος που μας αφήνει ακόμα προοπτική.
