Σε μια εποχή όπου η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια αυξάνεται ραγδαία λόγω της τεχνητής νοημοσύνης και της ψηφιακής οικονομίας, η πυρηνική ενέργεια επανέρχεται δυναμικά στο επίκεντρο της διεθνούς ενεργειακής στρατηγικής. Η Γαλλία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα επενδύουν σε νέες τεχνολογίες και υποδομές, με στόχο να καλύψουν τις αυξημένες ενεργειακές ανάγκες, να ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια και να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Γαλλική καινοτομία για πυρηνική ενέργεια και τεχνητή νοημοσύνη
Στη Γαλλία, η εταιρεία Stellaria πρωτοστατεί με το έργο Stellarium, έναν αντιδραστήρα τεχνολογίας με ταχείες νετρονικές αντιδράσεις σε υγρό αλάτι, σχεδιασμένο να παρέχει σταθερή καθαρή ενέργεια μεγάλης κλίμακας και ταυτόχρονα να μειώνει τα πυρηνικά απόβλητα. Αυτός ο αντιδραστήρας επικεντρώνεται στην παραγωγή περίπου 500 μεγαβάτ ισχύος σε συνεργασία με διεθνείς παρόχους υποδομών, με στόχο να εξυπηρετήσει απαιτητικές εφαρμογές όπως τα κέντρα δεδομένων που υποστηρίζουν τεχνητή νοημοσύνη.
Η επιλογή αυτού του τύπου αντιδραστήρα είναι σημαντική γιατί, πέρα από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, μπορεί να αξιοποιήσει ή και να εξουδετερώσει απόβλητα που περιέχουν ραδιενεργά στοιχεία, μειώνοντας τη συνολική τοξικότητα των υπαρχόντων αποβλήτων. Ο σχεδιασμός του επιτρέπει λειτουργία έως και 20 χρόνια χωρίς επανεφοδιασμό, αυξάνοντας την ασφάλεια και την οικονομική βιωσιμότητα του έργου.
Η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται στο ευρύτερο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο ενδιαφέρον για επαναφορά της πυρηνικής ενέργειας ως σταθερής, αξιόπιστης και χαμηλών εκπομπών πηγής ενέργειας για την ηλεκτρική κατανάλωση του 21ου αιώνα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η αναγέννηση της πυρηνικής ενέργειας
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι Ηνωμένες Πολιτείες ακολουθούν διαφορετική στρατηγική. Το βάρος της δημόσιας χρηματοδότησης και της επιστημονικής προβολής πέφτει στην πυρηνική σύντηξη, μια τεχνολογία που υπόσχεται σχεδόν απεριόριστη ενέργεια χωρίς μακρόβια απόβλητα. Τα εθνικά εργαστήρια και δεκάδες ιδιωτικές εταιρείες εργάζονται για την επίτευξη βιώσιμων αντιδράσεων σύντηξης, με ορίζοντα όμως που μετατίθεται μετά το 2040.
Η σύντηξη αντιμετωπίζεται ως στρατηγική επένδυση για το μέλλον και όχι ως άμεση λύση για τις σημερινές ενεργειακές ανάγκες της τεχνητής νοημοσύνης. Παρά τις εντυπωσιακές επιστημονικές επιτυχίες, η τεχνολογία παραμένει σε πειραματικό στάδιο.
Παράλληλα, όμως, στις Ηνωμένες Πολιτείες, η ενεργειακή στρατηγική των τελευταίων ετών δείχνει μια σαφή στροφή προς την πυρηνική ενέργεια με πολλαπλές πρωτοβουλίες σε δημόσιο και ιδιωτικό επίπεδο. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε σειρά εκτελεστικών διαταγμάτων με στόχο την επιτάχυνση της ανάπτυξης πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας, εν μέρει για να καλυφθούν οι αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες των σύγχρονων υποδομών. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση προωθεί προγράμματα κατασκευής νέων μονάδων και την επαναλειτουργία παλιών, ώστε να διευρυνθεί το ενεργειακό δίκτυο και να μειωθεί η εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα.
Επιπλέον, υπάρχουν πρωτοβουλίες που συνδέουν άμεσα την πυρηνική ενέργεια με τις ανάγκες των υποδομών τεχνητής νοημοσύνης. Η Υπηρεσία Ασφαλείας Πυρηνικών Υλικών ζήτησε προτάσεις για έργα πυρηνικής ενέργειας που θα τροφοδοτούν κέντρα δεδομένων υψηλής ενεργειακής ζήτησης, όπως αυτά που υποστηρίζουν μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης.
Ιδιωτικές εταιρείες τεχνολογίας κινούνται επίσης προς αυτή την κατεύθυνση. Σχέδια προβλέπουν τη χρήση πυρηνικής ενέργειας για την παροχή ισχύος σε μεγάλα κέντρα δεδομένων, με στόχο να εξασφαλιστεί καθαρή, σταθερή και συνεχή παροχή ηλεκτρικής ενέργειας που απαιτούν οι απαιτητικές εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης.
Η Κίνα: από την ενέργεια θορίου στην ψηφιακή νοημοσύνη
Η Κίνα προχωρεί με ταχύτητα στην ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας, προωθώντας τόσο τις συμβατικές όσο και τις εξελιγμένες τεχνολογίες. Το Πεκίνο είχε εγκρίνει την κατασκευή δέκα νέων πυρηνικών αντιδραστήρων μέσα στο 2025, επεκτείνοντας σημαντικά την παραγωγική του ικανότητα και ενισχύοντας τους στόχους για μείωση των εκπομπών και επίτευξη ουδετερότητας του άνθρακα έως τα μέσα του αιώνα. Οι νέοι πυρηνικοί σταθμοί θα χρησιμοποιούν τόσο εγχώριες τεχνολογίες όσο και προσαρμοσμένες εκδόσεις δυτικών προτύπων, ενώ η συνολική ισχύς της χώρας αναμένεται να ξεπεράσει όλες τις άλλες μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Παράλληλα η Κίνα ενσωματώνει τεχνητή νοημοσύνη στην ίδια τη λειτουργία και τη διαχείριση των πυρηνικών της μονάδων, βελτιώνοντας την ασφάλεια και τη λειτουργική αποτελεσματικότητα. Εργαλεία πρόβλεψης και παρακολούθησης βασισμένα στην τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιούνται ήδη για επισκευές, ελέγχους και διαχείριση κινδύνων, με στόχο την πλήρη ψηφιακή μεταμόρφωση του τομέα μέχρι το 2030 και πέρα.
Επιπλέον, σε ερευνητικό επίπεδο η Κίνα λειτουργεί αντιδραστήρες που χρησιμοποιούν καύσιμα όπως το θόριο, προσφέροντας ενδεχομένως νέους δρόμους στην παραγωγή πυρηνικής ενέργειας και την αξιοποίηση πόρων με μικρότερο αποτύπωμα.
Η παγκόσμια εικόνα και τα νέα ρεκόρ
Η διεθνής τάση δείχνει αύξηση στην παραγωγή πυρηνικής ενέργειας, με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας να αναφέρει ότι το 2025 η πυρηνική ενέργεια θα αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το δέκα τοις εκατό της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, με την κατασκευή νέων μονάδων που ξεπερνούν τα τελευταία επίπεδα τριών δεκαετιών.
Αυτή η δυναμική ενισχύεται από εκτιμήσεις χρηματοπιστωτικών οργανισμών που βλέπουν πιθανές επενδύσεις άνω των 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων μέχρι το 2050 σε πυρηνικά έργα, καθώς οι ανάγκες για σταθερή και καθαρή ενέργεια εντείνονται.
Επικριτικές φωνές και ανησυχίες
Παρά την τεχνολογική πρόοδο και τις ευοίωνες προοπτικές, η πυρηνική ενέργεια συνεχίζει να συναντά έντονες επικρίσεις και ανησυχίες από ειδικούς και περιβαλλοντικές οργανώσεις. Οι βασικές επιφυλάξεις αφορούν την ασφάλεια των αντιδραστήρων, την διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων και τα υψηλά κόστη κατασκευής και λειτουργίας νέων εγκαταστάσεων. Κριτικοί υποστηρίζουν ότι ένας πυρηνικός σταθμός απαιτεί χρόνια για να ολοκληρωθεί, γεγονός που μειώνει την ευελιξία σε σχέση με ανανεώσιμες πηγές όπως ηλιακή και αιολική ενέργεια. Παράλληλα, οι κίνδυνοι που συνδέονται με ατυχήματα – αν και πολύ πιο σπάνια – παραμένουν βαθιά ριζωμένοι στη δημόσια αντίληψη.
Αυτές οι φωνές επισημαίνουν ότι, παρόλο που η πυρηνική ενέργεια μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην παραγωγή σταθερής ενέργειας, πρέπει να ενισχυθούν τα πρότυπα ασφάλειας, η διαχείριση αποβλήτων και η διαφάνεια στη λήψη αποφάσεων, ώστε να αντιμετωπιστούν οι θεμιτές ανησυχίες του κοινού και των ειδικών.
