Το 2010, η γαλλική γαστρονομία αναγνωρίστηκε από την Unesco ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά, όχι για την ποιότητα του φαγητού αλλά για το «γαστρονομικό γεύμα α λα γαλλικά» με τις παραδόσεις, το πρωτόκολλο και την ιστορία του.
Έρευνες επτά χρόνια αργότερα έδειχναν ότι η συνήθεια του παραδοσιακού τραπεζιού βρίσκεται σε υποχώρηση. Σήμερα, ένας στους τρεις Γάλλους τρώει εκτός τραπεζαρίας ή κουζίνας, ενώ το καθημερινό γεύμα στο τραπέζι έπεσε από 83% το 2010 σε 68% σήμερα. Οι νεότεροι προτιμούν να τρώνε μπροστά στον υπολογιστή, στην τηλεόραση ή ακόμη και στο κρεβάτι ή στον καναπέ, επιλέγοντας ελευθερία κίνησης και λιγότερο αυστηρό πρωτόκολλο. Κι αυτά βέβαια δεν συμβαίνουν μόνο στη Γαλλία…
Ο ανθρωπολόγος Claude Fischler είχε ήδη από τη δεκαετία του 1990 παρατηρήσει την «αποδόμηση του καθημερινού γεύματος», με απλοποιήσεις, αλλαγές ωρών και μείωση χρόνου για φαγητό. Παράλληλα, η τηλεόραση ή η οθόνη λειτουργούν συχνά ως «συνοδός», καλύπτοντας την απουσία συνομιλίας στο τραπέζι. Οι αλλαγές αποδίδονται στη βιομηχανοποίηση της διατροφής, στον περιορισμένο χώρο στα διαμερίσματα και στις διαφορετικές συνήθειες των νέων, ιδίως στις πόλεις.
Στο βιβλίο του «Κατσαρόλες, αγάπη και κρίσεις», ο κοινωνιολόγος Jean-Claude Kaufmann έγραφε ήδη από το 2005, μεταξύ άλλων: «Το φαγητό είναι ο αρχιτέκτονας της οικογενειακής ζωής, επιβάλλει κυρίως την συζήτηση και την ανταλλαγή απόψεων. Ωστόσο, η τηλεόραση παρεμβαίνει ασυνείδητα, επιβάλλει τη σιωπή. Αυτό εξηγεί γιατί γίνεται τόσο συχνά. Το να βλέπεις κάποιον απέναντί σου επί πολλή ώρα, δημιουργεί συνθήκες μιας υποχρεωτικής προσωπικής συζήτησης. Κάθε γεύμα λειτουργεί λοιπόν σαν ένα τεστ που λέει αν μια οικογένεια έχει πράγματα να συζητήσει, σαν μια απόδειξη ότι μια οικογένεια παραμένει ζωντανή. Γιατί όταν πέφτει σιωπή, αυτό δίνει με ωμό τρόπο ένα αρνητικό μήνυμα. Τίποτα δεν είναι χειρότερο για μια οικογένεια από τον θόρυβο του πιρουνιού που αποδεικνύει ότι υπάρχει λεκτικό κενό».
Σήμερα το παραδοσιακό οικογενειακό τραπέζι υπάρχει κυρίως σε γιορτές ή σε ειδικές περιστάσεις. Με τις σύγχρονες διατροφικές τάσεις αλλά και αλλεργίες, το μέλλον των συλλογικών γευμάτων παραμένει αβέβαιο. Και το ερώτημα που θέτουν οι ερευνητές είναι: Θα τρώμε ακόμη μαζί αύριο;
