Σε μια περίοδο που η βιωσιμότητα αναδεικνύεται σε καθοριστική προτεραιότητα για το μέλλον της Ευρώπης, η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσιάζει την Ατζέντα για τις Πόλεις, μια νέα στρατηγική που φιλοδοξεί να ενισχύσει τον ρόλο των αστικών κέντρων ως μοχλών πράσινης μετάβασης και κοινωνικής συνοχής. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσιάζει την Ατζέντα για τις Πόλεις, μια στρατηγική που φιλοδοξεί να ενισχύσει τον ρόλο των πόλεων στην αντιμετώπιση τοπικών και πανευρωπαϊκών προκλήσεων. Η νέα αυτή κατεύθυνση παρέχει ένα ενιαίο πλαίσιο για την ενίσχυση της εδαφικής και αστικής διάστασης των ευρωπαϊκών πολιτικών, ενώ ταυτόχρονα επιδιώκει πιο ουσιαστικό διάλογο με τις τοπικές αρχές, ώστε οι μελλοντικές πολιτικές να αντανακλούν τις πραγματικές ανάγκες των πόλεων.
Ο καθοριστικός ρόλος των πόλεων στην ευρωπαϊκή ανάπτυξη
Περίπου το 75% του πληθυσμού της ΕΕ —δηλαδή σχεδόν 340 εκατομμύρια άνθρωποι— ζει σε πόλεις και αστικές περιοχές. Οι πόλεις αποτελούν κόμβους καινοτομίας, επενδύσεων και ταλέντου, ενώ ταυτόχρονα είναι ζωτικοί πυλώνες για την ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την πράσινη μετάβαση. Ωστόσο, έρχονται αντιμέτωπες με σοβαρές προκλήσεις όπως η στέγαση, το ενεργειακό κόστος, η ασφάλεια, η κοινωνική διαφοροποίηση, η κλιματική πίεση και οι δημογραφικές μεταβολές, που απαιτούν προσαρμοστικές πολιτικές και ενίσχυση της ανθεκτικότητάς τους.
Οι τρεις βασικοί άξονες δράσης
Η Ατζέντα διαρθρώνεται σε τρεις κατευθύνσεις. Πρώτον, θεσπίζεται σταθερός πολιτικός και τεχνικός διάλογος με τις πόλεις, ώστε οι ευρωπαϊκές πολιτικές να συνδιαμορφώνονται με βάση τις εμπειρίες τους. Δεύτερον, δημιουργείται η νέα EU Cities Platform, ένα ενιαίο σημείο πληροφόρησης και υποστήριξης, με στόχο την απλοποίηση και την ενδυνάμωση των τοπικών διοικήσεων. Τρίτον, ενισχύεται το επενδυτικό σκέλος, με αξιοποίηση υφιστάμενων εργαλείων όπως η συνοχή, το Horizon Europe, το Global Europe και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας, ώστε οι πόλεις να αποκτήσουν πιο στοχευμένα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Νέες ευκαιρίες για τις αστικές περιοχές
Η Ατζέντα προαναγγέλλει μια σειρά από νέες ευκαιρίες, όπως την προκήρυξη έργων καινοτομίας στο πλαίσιο του European Urban Initiative στις αρχές του 2026, καθώς και τη συστηματική δημοσίευση έκθεσης για την Κατάσταση των Ευρωπαϊκών Πόλεων. Η εφαρμογή της νέας στρατηγικής ξεκινά άμεσα και θα συνεχιστεί στην επόμενη προγραμματική περίοδο.
«Όταν οι πόλεις ηγούνται, η Ευρώπη επιτυγχάνει»
Ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις, Ραφαέλε Φίτο, υπογράμμισε ότι η Ατζέντα δημιουργήθηκε «με τις πόλεις και για τις πόλεις», επισημαίνοντας πως οι τρεις πυλώνες της —διάλογος, απλοποίηση, επένδυση— αποτελούν προϋποθέσεις για αποτελεσματικές λύσεις. «Τα νούμερα είναι ξεκάθαρα: το 75% του πληθυσμού και το 85% του ΑΕΠ παράγονται στις πόλεις. Όταν οι πόλεις ηγούνται, η Ευρώπη πετυχαίνει», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Πώς διαμορφώθηκε η ατζέντα
Η νέα στρατηγική αποτελεί προϊόν εκτεταμένης διαβούλευσης, με 193 επίσημες συνεισφορές από τοπικές αρχές, πολίτες, φορείς και ευρωπαϊκά δίκτυα. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι συζητήσεις στο Cities Forum στην Κρακοβία και ο Διάλογος Εφαρμογής για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη, καθώς και πολυάριθμες διμερείς επαφές. Η Ατζέντα στηρίζεται στα θεμέλια υπαρχόντων στρατηγικών πλαισίων, όπως η Territorial Agenda 2030 και ο Νέος Χάρτης της Λειψίας, ενισχύοντας τη συνοχή και τη συνέχεια της ευρωπαϊκής αστικής πολιτικής.
