Η θάλασσα υπήρξε πάντα ζωτικός χώρος για την Ελλάδα, τόσο ως πηγή πλούτου όσο και ως σύνορο που απαιτεί προστασία. Σήμερα, με την τεχνολογία να αλλάζει τα δεδομένα, η Αθήνα επιχειρεί ένα μεγάλο βήμα προς το μέλλον: την εισαγωγή δορυφορικής παρακολούθησης σε συνεργασία με την Global Fishing Watch, θυγατρική της Google, προκειμένου να ενισχύσει τον έλεγχο στα θαλάσσια πάρκα, αλλά και να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά τις περιβαλλοντικές και γεωπολιτικές προκλήσεις.
Η συμφωνία αυτή δεν αφορά απλώς την περιβαλλοντική προστασία. Τα δύο νέα θαλάσσια πάρκα, στο Ιόνιο και τις νότιες Κυκλάδες, θα καταλάβουν το 35% των ελληνικών χωρικών υδάτων έως το 2026, υπερβαίνοντας τις διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας. Η πρόκληση όμως δεν είναι μόνο θεσμική∙ είναι και επιχειρησιακή: πώς διασφαλίζεται ότι οι προστατευόμενες ζώνες θα μείνουν όντως προστατευμένες;
Μέχρι σήμερα, το Λιμενικό Σώμα βασιζόταν σε συστήματα VMS, τα οποία όμως αποδεικνύονται ευάλωτα σε παραπλανητικές πρακτικές. Αλιευτικά που επιθυμούν να παρανομήσουν μπορούν να αφήνουν τις συσκευές εντοπισμού σε πλοιάρια εκτός ζώνης, ενώ τα ίδια συνεχίζουν ανενόχλητα την αλιεία σε απαγορευμένες περιοχές. Με την είσοδο των δορυφόρων στη διαδικασία, τέτοιες μέθοδοι καθίστανται ουσιαστικά αδύνατες, αφού κάθε κίνηση θα αποτυπώνεται με ακρίβεια.
Η τεχνολογία αυτή, ωστόσο, δεν περιορίζεται στην προστασία της θαλάσσιας ζωής. Ανοίγει δρόμους και για ζητήματα που άπτονται της εθνικής ασφάλειας. Οι κινήσεις των τουρκικών αλιευτικών στο Αιγαίο, που συχνά συνοδεύονται από σκάφη του τουρκικού Λιμενικού, αποτελούν εδώ και χρόνια πηγή έντασης. Με το νέο σύστημα, η Ελλάδα θα διαθέτει αποδείξεις σε πραγματικό χρόνο για τις παραβιάσεις, ενισχύοντας το διπλωματικό και αποτρεπτικό της οπλοστάσιο.
Η συνεργασία με την GFW, αν και καθυστέρησε λόγω εσωτερικών αντιστάσεων, φαίνεται πως βρίσκεται πλέον στην τελική ευθεία με την επικείμενη έκδοση του σχετικού ΦΕΚ. Το στοίχημα, βεβαίως, δεν είναι μόνο τεχνολογικό. Χρειάζεται ανθρώπινο δυναμικό, κατάλληλος εξοπλισμός και συνέργειες με φορείς όπως ο ΟΦΥΠΕΚΑ, ώστε τα δεδομένα να μετατρέπονται σε αποτελεσματική δράση.
Εν τέλει, η είσοδος της Ελλάδας στη δορυφορική εποπτεία δεν είναι απλώς μια περιβαλλοντική πρωτοβουλία. Είναι μια στρατηγική επιλογή που αγγίζει τη βιωσιμότητα, την ασφάλεια και την εθνική κυριαρχία. Αν η εφαρμογή της προχωρήσει χωρίς καθυστερήσεις, τότε ίσως μιλάμε για μια στροφή που θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο η χώρα βλέπει –και προστατεύει– τις θάλασσές της.
